Dżemy, kompoty, soki, nalewki — co można zrobić z owoców?

Lato przynosi nam wysyp różnego rodzaju świeżych sezonowych owoców, dojrzewających na słońcu, słodkich i soczystych. Truskawki, maliny, wiśnie, jeżyny, aronia, agrest, porzeczki, morele, śliwki - to tylko kilka z nich, wybór jest naprawdę szeroki. Co prawda większość z nich jest dostępna przez cały rok ale to już nie to samo. Co zrobić by smak owoców pozostał z nami na zimę a nie tylko na te kilka letnich tygodni. Najlepszym sposobem będzie przygotować domowe przetwory. Przygotowując je samodzielnie w domu mamy pewność, że będą zdrowe i bez konserwantów. 

W zależności od preferencji mamy do wyboru dżemy, powidła lub konfitury, soki, kompoty, nalewki aż po suszenie czy mrożenie. Poznaj czym różnią się od siebie te sposoby.

Przygotowanie owoców

Przygotowanie każdego rodzaju przetworów zaczyna się od odpowiedniego przygotowania owoców. Należy je dokładnie umyć, obrać (jeśli to konieczne), usunąć pestki lub pokroić na mniejsze kawałki. Przy wyborze owoców należy zwrócić uwagę aby były zdrowe, bez pleśni, nadgnić czy uszkodzeń, gdyż jest to niezdrowe a finalnie przetwory szybciej się zepsują.

Dżemy, konfitury i powidła

Dżemy, konfitury czy powidła to najczęstszy wybór jeśli chodzi o domowe, owocowe przetwory. Na kanapkę z twarożkiem, tosta czy bułkę, do jogurtu, naleśników, gofrów, ciast a także mięs czy jako dodatek do herbaty. Szczelnie zamknięte w szklanych słoikach można przechowywać w spiżarni przez długi czas i w zimowe miesiące cieszyć się ich smakiem. 

Przetwory te są do siebie podobne, lecz istnieje kilka istotnych różnic.  Słoiki zamyka się szczelnie zakrętkami i odwraca do góry dnem, co pomaga w uszczelnieniu.

Do przygotowania dżemów i konfitur potrzebny jest cukier, który nie tylko dodaje słodkości, lecz także konserwuje wyrób. Różnicą jest natomiast jego ilość. W przypadku dżemu zawartość owoców powinna wynosić przynajmniej 35 g w 100 gramach wyrobu (czyli ok. 65 proc. cukru). Im więcej cukru i mniej wody, tym dżem będzie trwalszy. Nie jest to jednak tak ścisły warunek - ilość cukru możesz dostosować do swoich preferencji smakowych. Niekiedy można dodać go mniej, niekiedy więcej, dużo zależy od kwaśności owoców. Gęstość dżemom nadają naturalne pektyny zawarte w owocach, jednak można dodać środków żelujących, takich jak pektyna, agar-agar czy żelatyna, aby uzyskać odpowiednią konsystencję. Owoce gotuje się z cukrem, aż do momentu, gdy masa osiągnie odpowiednią gęstość. Do dżemu nada się większość owoców. Świetnie sprawdzą się truskawki, maliny, owoce jagodowe, morele, brzoskwinie, jabłka czy gruszki. Nie trzeba go długo i kilkukrotnie gotować jak w przypadku konfitur ani prażyć przez długie godziny jak powideł. Można użyć zarówno całych jak i pokrojonych owoców co jest różnicą w porównaniu do konfitur.

Metoda gotowania dżemu jest prosta: do szerokiego, płaskiego garnka wsypujemy oczyszczone i wydrylowane, ew. pokrojone owoce, podlewamy odrobiną wody, aby się nie przypaliły, i podgrzewamy. Gdy puszczą sok i nieco odparują, dodajemy cukier i dalej gotujemy, mieszając, aż się nieco zagęści. Potem nakładamy do wyparzonych słoików i pasteryzujemy. 

Konfitury są znacznie słodsze od dżemu i znacznie bardziej pracochłonne. O ile do zrobienia dżemu używa się około 60 g cukru na 1 kg owoców, o tyle w przypadku konfitury stosuje się nawet 1 kg cukru na 1 kg owoców. W porównaniu do dżemu na 100 g gotowego produktu potrzeba minimalnie 50 g owoców. Cały proces przygotowywania konfitur trwa dłużej. Dodatkowo do zrobienia konfitury używa się wyłącznie najlepszych owoców, smażonych w całości. Najlepiej wybierać owoce, które pod wpływem temperatury nie rozpadają się - twardsze i bardziej kwaskowate, np. morele, brzoskwinie, żurawinę, wiśnie lub czereśnie. Owoce smaży się w bardzo gęstym syropie (zawierającym 60-70 proc. cukru). Podgrzewa się je na niewielkim ogniu, aby się nie rozgotowały, po czym zostawia do ostudzenia, a następnie znowu zagotowuje. Ten proces trzeba powtarzać 2-3 razy. Dzięki temu owoce pomału nasiąkają cukrem i pozostają w całości.

Jak się robi konfiturę? Najpierw trzeba sporządzić syrop z niewielką ilością wody. Cukru trzeba zważyć tyle samo, ile owoców (czyli np. na 1 kg owoców – 1 kg cukru). Oczyszczone i wypestkowane owoce wrzucamy na gotujący się syrop i gotujemy powoli. Gdy owoce staną się szkliste, konfitura jest gotowa. Świetnie smakuje konfitura z porzeczek, czereśni, agrestu, płatków róży, pigwy. Konfitury są znakomitym dodatkiem do herbaty i dań mięsnych.

W czym różnią się powidła od pozostałych przetworów? Powidła to 100% owoców, bez zawartości cukru lub z jego minimalną ilością. Ważne jest, by wybierać słodkie i miękkie owoce takie jak gruszki, morele, brzoskwinie czy też klasyczne śliwki węgierki. Powidła wymagają długich godzin powolnego gotowania, co wymaga cierpliwości. Dzięki temu można wydobyć z owoców cały aromat i słodycz. Owoce należy smażyć w garnku tak długo, aż woda całkowicie wyparuje, a powstała masa będzie gęsta i gładka. Pamiętaj, że ilość powideł będzie dużo mniejsza niż ilość użytych owoców. Z 1 kg owoców otrzymasz nie więcej jak pół kilograma powideł. Najbardziej popularne z powideł to powidła zrobione ze śliwek węgierek.

Kompoty

Składniki i proporcje

Do przygotowania kompotów potrzebne są owoce, cukier i woda. Proporcje mogą się różnić w zależności od owoców i osobistych preferencji. Kompoty można przygotować z różnych owoców, takich jak truskawki, jabłka, śliwki czy wiśnie.

Gotowanie i przechowywanie

Owoce zalewa się wodą z cukrem i gotuje na wolnym ogniu, aż owoce zmiękną. Gotowy kompot przelewa się do słoików szklanych i szczelnie zamyka. Kompoty można przechowywać przez kilka miesięcy w chłodnym, ciemnym miejscu.

Soki

Do przygotowania domowych soków najlepiej sprawdzą się dojrzałe i soczyste owoce. Warto zaopatrzyć się w sokownik nierdzewny lub sokownik parowy, które ułatwiają ekstrakcję soku.

Proces wyciskania

Owoce umieszcza się w sokowniku, a następnie poddaje działaniu pary, która wydobywa z owoców sok. Gotowy sok można dosładzać według uznania i przelewać do butelek szklanych, które następnie szczelnie zamyka się wieczkami do słoików.

Nalewki

Nalewki można przygotować z różnych owoców, takich jak maliny, wiśnie, śliwki czy pigwy. Owoce zalewa się alkoholem, najczęściej spirytusem lub wódką.

Owoce zalane alkoholem odstawia się na kilka tygodni w ciemne miejsce. Po tym czasie nalewkę należy przefiltrować i przelać do butelki szklanej.

Inne metody przetwarzania owoców

Suszenie

Suszenie owoców to doskonały sposób na długoterminowe przechowywanie. Można suszyć owoce w specjalnych suszarkach, piekarniku lub na słońcu. Suszone owoce przechowuje się w szczelnych pojemnikach, aby zapobiec wilgoci.

Mrożenie

Mrożenie to szybki i prosty sposób na zachowanie świeżości owoców. Przed mrożeniem owoce należy dokładnie umyć, osuszyć i rozłożyć na tacy, aby uniknąć ich sklejania. Zamrożone owoce przechowuje się w woreczkach strunowych lub specjalnych pojemnikach.

Akcesoria niezbędne przy przetwarzaniu owoców

Słoje szklane i zakrętki

Słoje szklane są niezbędne do przechowywania dżemów, kompotów, soków i innych przetworów. Zakrętki i wieczka do słoików zapewniają szczelność oraz długotrwałe przechowywanie.

Sokowniki i butelki

Sokownik nierdzewny to idealne naczynie do przygotowania soku z owoców. Gotowy sok przelewa się do butelki szklanej, która zapewnia długotrwałe przechowywanie i zachowanie smaku.

Słój z kranikiem

Słój z kranikiem to praktyczne rozwiązanie do przechowywania i serwowania kompotów i soków. Umożliwia łatwe dozowanie napojów oraz nadaje estetyczny wygląd.

Podsumowanie

Przetwarzanie owoców w domowych warunkach to doskonały sposób na wykorzystanie sezonowych darów natury i cieszenie się nimi przez cały rok. Dżemy, kompoty, soki i nalewki to tylko niektóre z możliwości. Odpowiednie przygotowanie owoców, dobór akcesoriów oraz przestrzeganie sprawdzonych metod — pozwolą cieszyć się smakiem i aromatem domowych przetworów.